Slim laden begint bij de juiste keuze
Je elektrische wagen is vaak je grootste energieverbruiker. Hoe je hem laadt, bepaalt niet alleen hoe snel je weer op weg kunt, maar ook hoeveel je betaalt, hoeveel van je eigen zonne-energie je benut en hoe hoog je piekverbruik is.
Een van de eerste beslissingen bij het plaatsen van een laadpunt is dan ook: ga je voor 1-fase of 3-fasen laden?
In deze gids leggen we uit wat de verschillen zijn, wat dat betekent in de praktijk en hoe slimme sturing je laadervaring naar een hoger niveau tilt.
1. Wat is het verschil tussen 1-fase en 3-fasen laden?
Bij 1-fase laden wordt de stroom via één draad aangevoerd (elektrisch is het juister om te spreken of 3 fysieke geleiders (fase, nulleider, en aarding). Dat is eenvoudiger, vaak goedkoper om aan te sluiten en voldoende voor wie vooral ’s nachts of rustig wil laden.
3-fasen laden verdeelt de stroom over drie draden, waardoor er meer vermogen geleverd kan worden en de laadsnelheid hoger ligt.
|
Type |
Spanning |
Max. stroom |
Vermogen |
Geschikt voor… |
|---|---|---|---|---|
|
1-fase 3,7 kW |
230 V |
16 A |
3,7 kW |
Dagelijks bijladen, klein PV-overschot |
|
1-fase 7,4 kW |
230 V |
32 A |
7,4 kW |
Sneller laden op 1-fase aansluiting |
|
3-fasen 11 kW |
400 V+N |
3×16 A |
11 kW |
Meeste EV’s, balans tussen snelheid en pieken |
|
3-fasen 22 kW |
400 V+N |
3×32 A |
22 kW |
Alleen zinvol als EV 22 kW AC ondersteunt |
Met andere woorden: 1-fase is vaak meer dan voldoende voor dagelijks gebruik, terwijl 3-fasen interessant is voor wie sneller wil laden of veel eigen zonne-energie wil benutten.
2. Hoe snel laad je in de praktijk?
De theoretische vermogens zeggen niet alles. Wat telt, is hoeveel rijbereik je per uur laadt. Gemiddeld verbruikt een elektrische wagen tussen de 18 en 20 kWh per 100 km. Op basis daarvan krijg je het volgende beeld (vb. voor een wagen die 20 kWh/100km verbruikt).
Laadsnelheid in km/u
Wie vooral ’s nachts laadt, heeft vaak aan 3,7 of 7,4 kW genoeg om de batterij tegen de ochtend weer vol te hebben. Rijd je veel kilometers of wil je tussendoor sneller bijladen, dan is 11 kW of hoger interessanter.
3. Wat betekent dit voor je zonnepanelen?
Veel EV-bezitters willen hun wagen zo veel mogelijk met eigen zonne-energie laden. Daar speelt het type aansluiting een grote rol.
- Bij 1-fase laden kan het laden al starten bij een overschot van ongeveer 1,4 kW (6A × 230V). Dat betekent dat je ook bij wisselend zonlicht of een kleinere PV-installatie vaak al slim kunt laden.
- Bij 3-fasen laden ligt die startdrempel hoger, rond 4,1 kW (6A × 3 × 230V). Dit is vooral interessant voor wie veel zonnepanelen heeft en regelmatig grote overschotten produceert.
💡 Let op: sommige laadstations kunnen automatisch schakelen tussen 1- en 3-fasen. Daarmee kan het laadvermogen variëren van 1,4 kW tot 11 kW, afhankelijk van je zonne-opbrengst of EMS-sturing. Dit combineert het beste van beide werelden: laag vermogen bij weinig zon en hoge snelheid als het nodig is.
4. Slim laden met een Slimme Energie Sturing
Een laadpunt op zich is slim, maar wordt pas écht krachtig als het deel uitmaakt van een geïntegreerd systeem. Met een centrale Slimme Energie Sturing werken omvormer, thuisbatterij en laadpaal samen als één geheel.
Dit levert meerdere voordelen op:
- Je wagen wordt automatisch geladen wanneer er zonne-energie beschikbaar is, zonder dat je het net extra belast.
- Een Slimme Energie Sturing kan ook rekening houden met fase-schakeling. Als je laadpaal dit ondersteunt, kan het systeem automatisch terugschakelen naar 1-fase bij lage opbrengst of beperkte netcapaciteit, en opschakelen naar 3-fasen bij hogere vermogensvraag.
- De sturing houdt rekening met dynamische stroomtarieven zodat je profiteert van lage prijzen.
- Je kunt kiezen voor laadprofielen op maat, zoals ‘comfort’ (snel vol) of ‘besparing’ (maximaal eigen stroom).
- Automatische faseselectie zorgt voor een optimale verdeling van het vermogen.
- Het systeem is V2G-ready, zodat je in de toekomst je wagen ook als energiebron kunt gebruiken.
Zonder zo’n centrale sturing kun je nog steeds op zonne-overschotten laden met een P1-meter, maar mis je de fijnmazige aansturing en integratie.
5. Impact op het capaciteitstarief
Sinds 2023 betaal je in Vlaanderen niet alleen voor de stroom die je verbruikt, maar ook voor de hoogste kwartierpiek die je in een maand hebt. Dit heet het capaciteitstarief. Hoe hoger je piek, hoe hoger de vaste netkosten.
Wat is een kwartierpiek?
Het gemiddelde vermogen dat je gedurende het drukste kwartier in een maand afneemt van het net.
Voorbeeld: laad je met 11 kW terwijl in huis ook nog een kookplaat (3 kW) en warmtepomp (2 kW) aanstaan, dan zit je op 16 kW piek. Dat kan je jaarfactuur flink verhogen.
Prijzen capaciteitstarief (Vlaanderen)
- In 2025 bedraagt het capaciteitstarief gemiddeld €52,95 per kW per jaar (excl. btw) in Vlaanderen.
- Ter vergelijking: in 2023 was dat tarief gemiddeld €40,40 per kW per jaar .
- Het exacte tarief hangt af van je netbeheerder – in sommige regio’s betaal je tussen €51 en €60 per kW per jaar .
Voorbeeld 1 : Basis-gezin (zonder EV of warmtepomp)
Een doorsnee gezin haalt zelden hoge pieken. Het gemiddelde in Vlaanderen ligt rond de 3,5 à 4,5 kW, meestal door gelijktijdig gebruik van oven, kookplaat en wasmachine. Voor dit type gezin is het eenvoudig om de pieken laag te houden.
Berekening besparing met Slimme Sturing :
- Typische piek zonder sturing: ~4,5 kW
- Met slimme sturing (streefdoel): ~3,5 kW
- Verschil: 1 kW → 1 × € 52,95 = € 53/jaar
📉 Besparing is beperkt, maar dit gezin heeft sowieso al een lage piek.
Voorbeeld 2 : Gezin met elektrische wagen óf warmtepomp
Met één grote verbruiker wordt het uitdagender:
- Elektrische wagen: een laadpaal verbruikt vaak 7,4 kW (1-fase) of 11 kW (3-fasen).
- Warmtepomp: vooral bij opstart of koud weer kan dit 3 tot 5 kW extra vragen.
Een realistische, maar beheersbare piek ligt hier meestal tussen de 6 en 8 kW. Dat vraagt wel enige planning (bv. ’s nachts trager laden, niet tegelijk koken, of een slimme sturing)
Berekening besparing met Slimme Sturing :
- Typische piek zonder sturing: ~10 kW
- Met slimme sturing (streefdoel): ~7 kW
- Verschil: 3 kW → 3 × € 52,95 = € 159/jaar
📉 Hier begint slimme sturing echt zinvol te worden. Vooral EV-laden ’s nachts of load balancing tijdens koken helpt.
Voorbeeld 3 : “All-electric” gezin (EV + warmtepomp)
Dit is de meest uitdagende situatie. Zonder slimme sturing lopen de pieken gemakkelijk boven de 10 kW. Een Slimme Energie Sturing wordt hier bijna onmisbaar.
- Typische piek zonder sturing: ~16 kW
- Met slimme sturing (streefdoel): ~8 kW
- Verschil: 8 kW → 8 × € 52,95 = € 424/jaar
Berekening besparing met Slimme Sturing :
📉 Groot potentieel: bijna € 425/jaar (excl. btw) minder netkosten door slim sturen van laadpaal en warmtepomp.
Conclusie :
Met slim laden kan je:
- Laadvermogen begrenzen tot 6 of 7 kW wanneer andere grote verbruikers actief zijn.
- Laden verschuiven naar momenten zonder hoge gelijktijdige consumptie.
- Dynamisch de fasen balanceren zodat het totaalvermogen nooit piekwaarden overschrijdt.
6. Welke keuze past bij jou?
De juiste keuze hangt af van je situatie:
- Laden aan nachttarief: 1-fase 7,4 kW of 3-fasen 11 kW.
- Zonne-energie met klein PV-systeem: 1-fase voor maximale benutting.
- Zonne-energie met groot PV-systeem: 3-fasen om hogere overschotten te verwerken.
- EV ondersteunt 22 kW AC: overweeg 3-fasen 22 kW.
- Piekbeperking belangrijk: laadvermogen begrenzen en slimme sturing gebruiken.
Onze keuzehulp zet je op weg
7. De voordelen van slim laden op een rij
Met een goed gekozen laadoplossing in combinatie met slimme sturing:
- Verhoog je je zelfverbruik van zonne-energie.
- Verlaag je je energiekosten door te laden op goedkope momenten.
- Heb je altijd controle via één gebruiksvriendelijk platform.
- Ben je klaar voor de toekomst met V2G en nieuwe energiemodellen.
Ontdek jouw beste laadoplossing
Wil je weten of 1-fase of 3-fasen voor jou de slimste keuze is? En of slimme sturing voor jou interessant is ?
Vraag nu je gratis Slimme Energiecheck aan en ontvang een concreet advies op maat.